Trường hợp đầu tiên được can thiệp là anh T.V.V.H. (42 tuổi, quê Nghệ An). Anh H. được chẩn đoán bị động kinh từ 10 năm trước. Tình trạng bệnh diễn tiến ngày càng nặng. Trước khi nhập viện, anh H. phải điều trị bằng hai loại thuốc chống co giật với liều tối đa nhưng vẫn đối mặt với 3-4 cơn co giật toàn thân mỗi tháng.
Ca bệnh “mở màn”
Anh H. được Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM tiếp nhận điều trị. Tại đây, bệnh nhân được chụp cộng hưởng từ sọ não, ghi điện não liên tục 48 giờ. Kết quả ghi nhận sóng động kinh khởi phát ở vùng trán và thái dương hai bên.
Các bác sĩ đã thực hiện phương pháp điều trị mới: Phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu (DBS) và đã thành công. Điện cực được đặt vào vùng nhân trước thị hai bên bằng đường tiếp cận qua não thất để phá sóng động kinh. Sau phẫu thuật, các kết quả kiểm tra cho thấy điện cực kích thích não sâu đã kiểm soát tốt sóng động kinh với tiên lượng điều trị khả quan.
Ca đầu tiên điều trị động kinh bằng phương pháp mới DBS
BS Nguyễn Phan Thanh Tú, Khoa Ngoại Thần kinh – Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết người bệnh động kinh không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Bệnh lý này hiện nay đã có thể điều trị hiệu quả bằng phương pháp mới DBS. Bệnh viện trước nay thực hiện các loại phẫu thuật như: Cắt bỏ tổn thương sinh động kinh, cắt thể chai, cắt thùy thái dương trước, cắt hồi hải mã chọn lọc điều trị động kinh. Đối với phẫu thuật đặt điện cực não sâu điều trị động kinh, đây là lần đầu tiên ứng dụng thực hiện. “DBS là phương pháp mới với nhiều hứa hẹn, ít xâm lấn và đạt hiệu quả cao. Phẫu thuật điều trị động kinh còn khá mới mẻ tại Việt Nam nhưng hiệu quả rất khả quan” – BS Tú thông tin.
Cũng theo BS Tú, đây là những thành công ban đầu. Người bệnh có triệu chứng co giật cần được theo dõi và chăm sóc y tế sớm. Nên đến các bệnh viện lớn, có đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ y – bác sĩ chuyên môn cao để được khám, đánh giá, tư vấn và điều trị phù hợp.
Bước đột phá trong y học thần kinh hiện đại
Theo các bác sĩ, động kinh là tình trạng cơ thể bị co giật ngắn, đột ngột, có xu hướng chu kỳ và tái phát. Bệnh xảy ra do các nơ ron thần kinh phóng điện một cách đột ngột, quá mức, dẫn đến rối loạn chức năng thần kinh trung ương (vận động, cảm giác, giác quan, thực vật…). Động kinh làm gián đoạn hoạt động của não. Bệnh có thể gây ra biến chứng ảnh hưởng đến mọi bộ phận tim mạch, sinh sản, thần kinh, hô hấp, tiêu hóa, hệ cơ – xương…
PGS-TS-BS Nguyễn Minh Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP, cho biết đối với các bệnh lý về thần kinh, đặc biệt động kinh kháng trị, đột quỵ, Parkinson, sa sút trí tuệ, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng người bệnh được điều trị phẫu thuật càng sớm sẽ cho hiệu quả cải thiện nhận thức càng cao. Một số người bệnh có thể được xem xét phẫu thuật để loại bỏ vùng não gây co giật. Phương pháp điều trị mới điều hòa thần kinh (Neuromodulation) cũng vừa được giới chuyên môn thế giới giới thiệu.
Đây là phương pháp điều trị bổ sung cho những người bệnh không đáp ứng với thuốc, trong đó kích thích não sâu là một phương pháp mới và hiệu quả. Phương pháp này cấy điện cực vào não để điều chỉnh các hoạt động bất thường, giúp kiểm soát co giật ở người bệnh không đáp ứng với thuốc hoặc phẫu thuật thông thường. Bệnh Parkinson và bệnh lý liên quan đến sa sút trí tuệ phổ biến nhất ảnh hưởng đến người cao tuổi, DBS cũng mang lại hiệu quả rõ rệt trong điều trị. “DBS đã được chứng minh là có thể giảm co giật đáng kể – giảm 75% tần suất co giật sau 7 năm điều trị, 20% người bệnh đã không còn co giật trong ít nhất sáu tháng” – phó giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP, nhấn mạnh.
Thông tin thêm về phương pháp mới DBS này, GS-TS-BS Tak Lap Poon, Chủ tịch Hiệp hội Động kinh Hồng Kông (Trung Quốc), cho hay đây là một trong những phương pháp điều trị mang tính đột phá nhất trong y học thần kinh hiện đại. “Liệu pháp kích thích não sâu DBS cũng là phương pháp được dùng điều trị các bệnh lý về thần kinh, Parkinson” – BS Tak Lap Poon cho biết.
50 triệu người mắc động kinh
Theo ước tính của Hiệp hội Chống động kinh quốc tế (ILAE), hiện có hơn 50 triệu người trên thế giới mắc động kinh, chủ yếu tập trung ở các nước đang phát triển và mỗi năm có khoảng 16-51/100.000 người phát hiện động kinh mới. Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc động kinh dao động từ 4,9-7,5/1.000 người (tùy vùng).
Trong khuôn khổ hội nghị khoa học thường niên với chủ đề “Các tiến bộ trong khoa học thần kinh và ứng dụng lâm sàng 2024” tổ chức tại Việt Nam mới đây, nhiều chuyên gia quốc tế về thần kinh đã đến Việt Nam chia sẻ, cập nhật kiến thức chuyên môn, giới thiệu thành tựu nghiên cứu mới nhất. Đây cũng là cơ hội để y học nước nhà tiếp cận thành tựu mới, đánh dấu những bước tiến mới trong việc ứng dụng các phương pháp điều trị thần kinh hiện đại lâm sàng tại Việt Nam.
