Gói kích thích được đề xuất sẽ gấp 2,5 lần gói “bazooka” mà Trung Quốc ban hành sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Theo đó, các nhà kinh tế Morgan Stanley nhấn mạnh cần nhắm trực tiếp vào các hộ gia đình thông qua chi tiêu phúc lợi xã hội thay vì đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Họ cảnh báo vấn đề này đang trở nên cấp bách, đồng thời nhấn mạnh tình trạng giảm phát càng ăn sâu thì chi phí giải quyết thông qua các biện pháp kích thích càng cao. Ước tính của họ nhấn mạnh quy mô thách thức các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc khi cố gắng phục hồi tăng trưởng ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Các nhà kinh tế cho rằng các hộ gia đình Trung Quốc nên nhận được tiền trợ cấp để thúc đẩy nền kinh tế. Ảnh: Getty Images.

Robin Xing, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Morgan Stanley cho biết: “Tình trạng giảm phát càng kéo dài thì nhu cầu phục hồi lạm phát càng lớn”.

Trong bối cảnh suy thoái bất động sản kéo dài, các hộ gia đình đã cắt giảm chi tiêu và tăng tiết kiệm, với tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình theo mùa trong quý 2 ở mức khoảng 31%, theo Goldman Sachs.

Bắc Kinh đã phản ứng với niềm tin tiêu dùng yếu bằng cách bơm các khoản vay vào lĩnh vực công nghiệp, dựa vào sản xuất và xuất khẩu để duy trì nền kinh tế trong khi bất động sản đang phải vật lộn với tình trạng dư thừa nguồn cung. Nhưng điều này cũng làm tăng nguồn cung hàng tiêu dùng vào thời điểm nhu cầu thấp, làm trầm trọng thêm tình trạng giảm phát.

Quốc gia tỷ dân đang nhắm mục tiêu tăng trưởng GDP thực tế 5% trong năm nay. Nhưng các nhà kinh tế cho biết áp lực giảm phát đang tác động đến tăng trưởng danh nghĩa, đạt 4% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2, làm giảm lợi nhuận của các công ty và dẫn đến tình trạng sa thải và cắt giảm lương.

Chỉ số giá sản xuất của Trung Quốc đã ở trong vùng giảm phát trong 23 tháng qua, với dữ liệu được công bố vào đầu tuần cho thấy chỉ số này đã giảm 1,8% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 8, tệ hơn kỳ vọng của các nhà phân tích. Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng đã có sự cải thiện đôi chút nhờ chi phí thực phẩm không ổn định nhưng chủ yếu là không đổi.

Theo một chuyên gia từ Morgan Stanley, trong trường hợp tăng giá, Bắc Kinh có thể phát hành 10.000 tỷ nhân dân tệ dưới dạng quỹ kích thích trong hai năm.

Trong đó, 7.000 tỷ nhân dân tệ sẽ giúp tăng chi tiêu phúc lợi xã hội cho 250 triệu lao động di cư, những người không được bảo hiểm đầy đủ bởi các hệ thống lương hưu và chăm sóc sức khỏe hiện có. Và 3.000 ndân tệ còn lại sẽ được sử dụng để đẩy nhanh việc bán kho bất động sản còn tồn động khổng lồ và ổn định giá bán nhanh hơn.

Ông tính toán rằng điều này sẽ đòi hỏi mức tăng hàng năm trong thâm hụt ngân sách, bao gồm tất cả các mức chi tiêu của chính phủ, từ 11 phần trăm lên 14 phần trăm GDP. Nhưng chính sách này sẽ loại bỏ áp lực giảm phát và đẩy tăng trưởng kinh tế danh nghĩa lên trên 5 phần trăm trong những năm tới.

Ngoài ra, nhà phân tích này cũng cho biết nếu Trung Quốc tuân theo nguyên trạng, áp lực giảm phát sẽ đẩy tăng trưởng thực tế lên khoảng 4 phần trăm trong năm 2024 và năm 2025.

Trong khi đó, Hui Shan, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Goldman Sachs, cho biết Trung Quốc sẽ cần khoảng 3.000 tỷ nhân dân tệ để ổn định thị trường bất động sản và 1.000 tỷ nhân dân tệ nữa cho các chính quyền địa phương đang thiếu tiền mặt. Sau đó chính phủ có thể thực hiện các cải cách phúc lợi xã hội cần thiết, chẳng hạn như tăng cường bảo hiểm thất nghiệp.

“Cần phải tạo cho mọi người niềm tin rằng chính phủ đang giúp đỡ người dân, không chỉ xây dựng thêm cơ sở hạ tầng hoặc chỉ tuân theo sách lược kích thích cũ. Vì vậy, khoảng 5.000 tỷ nhân dân tệ sẽ tạo ra tác động có ý nghĩa”, bà Shan nhận định.

Chris Beddor, Phó giám đốc nghiên cứu Trung Quốc tại Gavekal, ước tính rằng Trung Quốc cần từ 3.000 tỷ nhân dân tệ đến 8.000 tỷ nhân dân tệ chuyển trực tiếp cho các hộ gia đình để “đưa mức tiêu dùng của họ trở lại xu hướng trước đại dịch Covid-19”.

Đồng thời, Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie, cho biết mặc dù ngân hàng của ông không có ước tính chính thức, nhưng ông đồng ý rằng từ 5.000 tỷ nhân dân tệ đến 10.000 tỷ nhân dân tệ sẽ là ước tính “hợp lý” về số tiền cần thiết để phục hồi nền kinh tế.

Trung Quốc đã công bố một loạt các biện pháp tăng tiêu dùng, chẳng hạn như các chương trình đổi đồ gia dụng và nâng cấp thiết bị công nghiệp, nhưng các biện pháp gia tăng thường chưa có tác dụng triệt để.

An Nhiên (Theo FT)